Ở mỗi độ tuổi, trẻ đều có hành động và biểu hiện tâm lý khác nhau. Khi sắp có em, trẻ thường có xu hướng thay đổi tính cách, hành vi. Cha mẹ cần nắm rõ tâm lý của trẻ 3 tuổi khi có em vì đây là thời điểm bước ngoặt giúp con trưởng thành vượt bậc so với trước.
Đặc điểm tâm lý của trẻ 3 tuổi
Thích học theo, bắt chước
Ở tuổi này, trẻ bắt đầu hoàn thiện về thể chất và khả năng hoạt động, trẻ có thể nghe và hiểu hầu hết những điều mà người lớn nói với mình. Trẻ thích tham gia vào nhiều loại hình hoạt động khác nhau. Đây là giai đoạn trẻ bắt đầu hình thành tính cách, nhận thức, nhân cách của bản thân. Vì vậy, môi trường xung quanh và cách dạy dỗ của cha mẹ chính là những tấm gương, có ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý trẻ 3 tuổi trong tương lai.
Ở giai đoạn này, bé có thể bắt chước người lớn tất cả mọi thứ, từ lời thoại, tiếng nói, cử chỉ, hành động; cho đến cách biểu hiện cảm xúc, cách ứng xử với người khác.
Thích tìm tòi, khám phá
Theo các chuyên gia, khi lên 3 tuổi, trẻ phát triển mạnh mẽ về thể chất và nhận thức. Trẻ bắt đầu tìm hiểu, khám phá về những điều mới lạ trong cuộc sống, đây chính là giai đoạn trẻ liên tục đặt ra cho bố mẹ và những người xung quanh rất nhiều câu hỏi vì sao.
Trẻ cảm thấy điều gì cũng vô cùng mới lạ và thú vị. Điều này, thể hiện sự tích cực tương tác và phát triển tư duy ở trẻ.
Thích tự lập
Khi lên 3, bé đã có thể tự mình dọn dẹp đồ chơi, thích tự chải tóc, tự mang giày, dép, tự lựa chọn và mặc quần áo… Đặc biệt, bé còn thích dọn mâm bát khi ăn cơm, giúp mẹ úp bát sau khi rửa, bé có thể nhặt rau, phơi và xếp quần áo, quét nhà, tưới cây… Tuy nhiên bé chỉ có thể chăm chỉ làm một chút rất nhỏ, vì ở độ tuổi này, khả năng tập trung của trẻ chưa cao, nên trẻ sẽ nhanh chán .Bên cạnh đó do trẻ chưa có nhiều kỹ năng và sự khéo léo, khi làm mọi việc hầu hết đều không tốt.
Tuy nhiên, đó lại là đặc trưng của lứa tuổi, trẻ đang muốn tự lập, muốn được làm việc giống như người lớn. Bố mẹ đừng ngăn cản khi trẻ muốn làm giúp, mà nên khuyến khích, vừa làm, vừa chỉ dạy thêm cho con, đảm bảo trẻ sẽ rất hào hứng và có thể phát triển kỹ năng một cách tốt nhất.
Khả năng ghi nhớ và giao tiếp
Theo tâm lý trẻ 3 tuổi, khả năng ghi nhớ của trẻ cũng phát triển mạnh mẽ hơn. Trẻ có thể nhớ được những vần thơ, bài hát rất nhanh và thậm chí trẻ có thể đọc lại, hát lại cho người khác nghe. Trẻ cũng bắt đầu ghi nhớ được màu sắc và hình dạng. Thực tế cho thấy, ở một số các bé được học thêm ngoại ngữ ở độ tuổi này, các bé tiếp thu rất nhanh, nhớ rất lâu, tuy phát âm vẫn còn ngọng nghịu.
Trẻ bắt đầu thể hiện sự quan tâm của mình nhiều hơn thông qua giao tiếp, thích nói chuyện với người khác. Trẻ cũng rất dễ làm quen với các bạn cùng tuổi.
Tâm lý chung của trẻ khi có em
Nếu vì quá chú tâm đến thành viên mới mà bố mẹ không quan tâm đúng mức đến trẻ hoặc không có sự chuẩn bị tâm lý từ trước, trẻ rất dễ có những biểu hiện sang chấn tâm lý dẫn đến thay đổi hành vi và tính cách. Đang là trung tâm của cả gia đình, khi có thêm em bé, bỗng trẻ phải chia sẻ tất thảy mọi thứ với em, đôi khi trẻ còn có cảm giác như bị bố mẹ cho ra rìa.
Ở mỗi em nhỏ lại có những biểu hiện thay đổi khác nhau, tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và mức độ quan tâm của cha mẹ. Biểu hiện phổ biến của trẻ trong trường hợp này là cố gây chú ý hơn với bố mẹ bằng cách vòi vĩnh, khóc lóc. Thậm chí, trẻ còn không nghe lời hoặc bỗng trở nên lầm lì, khó bảo hơn. Trẻ bắt đầu có sự so sánh thái độ của mọi người với mình và em bé.
Gia đình không thực hiện được công tác tư tưởng sẽ khiến em bé lớn có cảm giác mất mát. Bé đang là trung tâm của sự chú ý và chăm sóc của gia đình thì nay vị trí đó dành cho một thành viên khác. Đỉnh điểm là lời tác động từ người ngoài sẽ dẫn đến hành động mang tính tiêu cực của bé. Trẻ hoàn toàn không ý thức được cần thương yêu, bảo vệ em mà trong tâm trí bé, thành viên mới đơn thuần là nguyên nhân lấy đi sự yêu thương của mọi người dành cho trẻ.
Ngược lại, theo chiều hướng tích cực, con sẽ cảm thấy mình có trách nhiệm hơn và muốn tự chủ trong sinh hoạt hàng ngày mà không cần nhờ đến cha mẹ. Con tự giác, độc lập và người lớn hơn; thích thú vui đùa cùng em và không quấy khóc hay vòi vĩnh cha mẹ như trước.